Wat betekent cropfactor?
Wat betekent cropfactor?
De term cropfactor wordt gebruikt om aan te geven wat het formaat van de sensor in een digitale camera is ten opzichte van een full frame sensor. En omdat ik over de cropfactor regelmatig vragen krijg, heb ik al mijn kennis verwoord in dit artikel. Zo leg ik uit wat het verschil is tussen camera’s met een crop sensor en full frame sensor, maar ook wat de cropfactor doet met het brandpunt en diafragma van een lens. Heb je na het lezen van dit artikel toch nog vragen? Laat dan een reactie achter en ik kom er zo snel mogelijk bij je op terug. Tenslotte kan ik je aanraden om eens te kijken naar de top 10 best verkochte crop camera’s en de top 10 best verkochte full frame camera’s van dit moment.
Links: een Canon 800D met een crop sensor | Rechts: een Canon 5D mark IV met een full frame sensor
Wat doet de sensor in een digitale camera?
Bij een analoge fotocamera wordt het beeld werd vastgelegd op een negatief en bij een digitale camera’s wordt hetzelfde beeld vastgelegd door middel van een sensor. Deze sensor zorgt ervoor dat licht omgezet wordt in beelden en hoe groter de sensor, des te meer beeld er wordt vastgelegd, des te meer licht er binnen komt (waardoor je in situaties met weinig licht ook foto’s kan maken) en des te hoger de kwaliteit van het beeld. Wil je dus foto’s maken van hoge kwaliteit? Kijk dan naar een digitale camera met een zo groot mogelijke sensor.
Type sensor per camerasoort:
Onderstaand overzicht laat de sensoren per camerasoort zien:
| Camerasoort: | Type Sensor: |
|---|---|
| Smartphonecamera's | Zeer kleine sensoren die 50x zo klein zijn als full frame sensoren |
| Compactcamera's | Diverse sensoren waaronder: Kleine sensoren (1/2.3″ sensor) Middelkleine sensoren (1″ sensor) Middelgrote sensoren (APS-C sensor) Beperkt aanbod Grote sensoren (Full Frame sensor) Zeer beperkt aanbod |
| Systeemcamera's | Diverse sensoren waaronder: Middelkleine sensoren (Micro-four-thirds sensor) Middelgrote sensoren (APS-C sensor) Grote sensoren (Full Frame sensor) |
| Spiegelreflexcamera's | Beschikken over: Middelgrote sensoren (APS-C sensor) Grote sensoren (Full Frame sensor) |
Het verschil tussen full frame camera’s en crop sensor camera’s
Digitale camera’s zijn verkrijgbaar met verschillende sensoren. De grootste sensor die je in een digitale camera vindt is de zogenaamde fullframe sensor met een sensorformaat van 36 x 24 millimeter. Maar er zijn ook camera’s met kleinere sensoren (ookwel small frame sensor) waardoor je rekening moet houden met de cropfactor. Wat de precieze verschillen zijn heb ik hieronder op een rijtje gezet.
De full frame sensor
De full frame sensor is de grootste sensor die je in een digitale camera kan vinden. Het formaat is even groot als een negatief (36 x 24 mm) en omdat dit formaat de basis vormt heb je bij een full frame camera niet te maken met een cropfactor.
De Canon EOS R met een full frame sensor
Voor en nadelen van een full frame sensor
✓ De beste foto kwaliteit
✓ Kleinere scherptediepte
✓ Groter dynamisch bereik
✓ Minder ruis bij hogere ISO’s
✗ Duurder
✗ Bij gebruik van goedkope lenzen vallen lensfouten eerder op
✗ Je kan enkel gebruik maken van full frame lenzen (Canon EF lenzen, Nikon FX lenzen, Sony E full frame lenzen)
Bekijk alle camera’s met een full frame sensor
De crop sensor
De crop sensor (ook wel small frame sensor) is een kleinere afgeleide van de full frame sensor. Doordat de sensor kleiner is, is hij goedkoper om te maken waardoor de digitale camera’s goedkoper zijn in aanschaf. Maar de kleinere sensor heeft ook effect op het brandpunt en diafragma van de lens. Hieronder leg ik hier meer over uit.
De Nikon D3500 met een APS-C sensor
Voor en nadelen van een crop sensor
✓ Goedkoper
✓ Minder last van lensfouten
✓ Het onderwerp wordt groter vastgelegd (ideaal voor bv vogelfotografie)
✓ Groot aanbod in lenzen (zowel lenzen voor full frame camera's als crop camera's)
✓ Over het algemeen lichtere camera’s dus je loopt met minder kilo’s te sjouwen
✗ Eerder last van ruis
✗ Minder groot dynamisch bereik
✗ Grotere scherptediepte
Bekijk alle camera’s met een crop sensor
De cropfactor per sensor
Wil je weten wat voor cropfactor jouw camera heeft? Gebruik dan onderstaand overzicht om de factor van jouw camera op te zoeken.
Overzicht met de meest gebruikte cropfactoren
| Sensor: | Cropfactor: |
|---|---|
| Full-frame (35mm) | 1x |
| APS-C (Nikon spiegelreflexcamera en Sony spiegelreflexcamera) | 1,5x |
| APS-C (Canon spiegelreflexcamera) | 1,6x |
| Micro Four Thirds / 4/3 (Olympus systeemcamera en Panasonic systeemcamera) | 1,9x |
| Nikon CX (Nikon systeemcamera) | 2,7x |
Een voorbeeld: Zelf heb ik een Canon EOS 7D mark II met een APS-C sensor. Deze sensor is 1,6x zo klein als een full frame sensor waardoor je bij het brandpunt en diafragma van de lenzen moet gaan rekenen met een cropfactor van 1,6x. Wat het effect is op mijn lenzen leg ik hieronder verder uit.
Het effect van de cropfactor op het brandpunt van je lens
Op een lens / objectief staat altijd het brandpunt vermeld. Bijvoorbeeld 70-200mm, dit is het bereik van het beeld dat de lens kan vastleggen. Dit bereik is vastgesteld op basis van een camera met een full frame sensor waardoor je bij het gebruik van een kleinere sensor rekening moet houden met een cropfactor. Dit betekend dat je 70-200mm op een camera met een kleinere sensor geen 70-200mm is maar juist een factor daarvan. Onderstaand voorbeeld laat zien wat het effect op je beeld is.
Cropfactor Canon 800D
Rekenvoorbeeld 1: een 70-200mm lens op een Canon APS-C camera
Plaats je een Canon 70-200mm op een Canon APS-C camera, zoals de Canon EOS 800D, dan moet je rekening houden met een cropfactor van 1,6x. De 70-200mm wordt dan dus een 112-320mm. Dit is ideaal voor bijvoorbeeld natuurfotografen omdat je je beeld dichterbij kan halen.
De Canon 70-200mm f/2.8 lens
Cropfactor Nikon D5300
Rekenvoorbeeld 2: een 35mm lens op een Nikon APS-C camera
Plaats je een Nikon 35mm op een Nikon APS-C camera, zoals de Nikon D5300, dan moet je rekening houden met een cropfactor van 1,5x. De 35mm wordt dan dus een 52,5mm. Om deze reden kan je voor een Nikon APS-C spiegelreflexcamera beter een Nikon 35mm f/1.8 lens kopen dan de Nikon 50mm f/1.8. De 50mm wordt namelijk een 75mm lens waardoor je veel verder van je onderwerp moet gaan staan wil je deze goed op beeld krijgen.
De Nikon 35mm f/1.8 lens
De cropfactor in beeld
Onderstaande afbeelding laat het visuele verschil zien tussen de verschillende sensoren zien. Bij het gebruik van een full frame sensor (factor 1x) hebben we het grootste beeld. Naar mate de sensor kleiner wordt valt er meer beeld op de sensor en krijgen we te maken met de zogenaamde cropfactor.
Het effect van de cropfact weergegeven in een foto
Cropfactor calculator
Wil je eenvoudig berekenen wat het brandpunt van jouw lens wordt op jouw camera? Gebruik dan onderstaande crop factor calculator.
Het effect van de cropfactor op het diafragma van je lens
Op een lens / objectief staat naast het brandpunt ook het diafragma (de lichtsterkte van de lens) vermeld. Een kleinere crop sensor heeft ook hier effect op. Zo moet je, om dezelfde scherptediepte te krijgen als bij een full frame camera, het diafragma delen door de crop factor van jouw camera. Dit betekend dat een f/1.8 lens op een crop camera hetzelfde scherptediepte effect heeft als een f/2.8 lens op een full frame camera. Wil je dus hetzelfde scherptediepte bereik als dat je krijgt met een full frame camera? Dan zal je lichtsterkere (duurdere) lenzen moeten aanschaffen.
Een foto gemaakt op een full frame camera met diafragma f/4. Bij een crop camera zou het driafragma f/2.5 gebruikt moeten worden om hetzelfde effect te realiseren.
Afsluiting
Dit was mijn gehele uitleg omtrent crop sensoren en full frame sensoren. Ik hoop dat je er iets aan hebt gehad en dat je verder bent gekomen in je zoektocht. Kom je er nog niet helemaal uit? Laat een berichtje achter en ik denk met je mee! Verder kan ik je ook aanraden om eens te kijken naar een van de vele artikelen die ik inmiddels heb geschreven. Ook kan je eens een kijkje nemen bij de keuzehulp van Coolblue of van CameraNu. Tenslotte wens ik je heel veel fotoplezier!
Volg jij mij al op Instagram?
Hieronder vind je meer van mijn artikelen.
Spiegelreflexcamera's voor beginners
Beste spiegel-reflexcamera's 2020
Ben je op zoek naar een fotocamera?CameraNu.nl is met meer dan 40.000 fotografie-artikelen dé specialist van Nederland. Of het nu om een compactcamera, systeemcamera, spiegelreflexcamera of lens gaat gaat, bij CameraNu kan je altijd slagen. De service is uitstekend en voor middernacht besteld is morgen in huis. Het is mijn favoriete fotografie winkel.
Hey Thijs,
Ik begrijp dit alles heel goed maar hoe zit het met het verlies van licht ?
Bvb… Een Nikon 70/200 2,8 lens wordt op een crop camera 105/300 mm. Wordt de lichtsterkte ook beïnvloed door de cropfactor of blijft deze hetzelfde?
groetjes
Luc
Hi Luc,
Je verliest geen licht, een f/2.8 blijft dus een f/2.8. Wel heeft het effect op het scherpte diepte effect. Dit komt omdat een full frame een grotere sensor heeft en daardoor de scherpte diepte sterker laat zien dan op een crop camera.
Gr
Thijs
Beste Thijs,
Ik begrijp dat de cropfactor invloed heeft op het brandpunt en het diafragma. Maar hoe zit het met speciaal ontworpen apsc lenzen? Bijvoorbeeld de sigma art 18-35mm f1.8. Het brandpunt zal werkelijk groter zijn, maar hoe zit het met het diafragma? Want ik had wel ergens begrepen dat apsc lenzen juist hierdoor beter zijn op een apsc camera dan hun fullframe equivalent. Maar ik kom er niet helemaal uit. Alvast bedankt voor uw reactie!
Met vriendelijke groet, Sandy
Hi Sandy,
Klopt! Als je fullframe en cropsensoren met elkaar gaat vergelijken, dan is er zeker een verschil. Het brandpunt heeft hier een impact op (zie bovenstaande verhaal) maar ook het diafragma. Nu is het diafragma van de Sigma art 18-35mm f1.8, die speciaal ontwikkeld is voor APS-C, sensoren gewoon een f/1.8 lens. Hier gaat dus geen rekenfactor overheen. Maar zou je een f/1.8 lens op een fullframe camera zetten, dan zal je merken dat deze toch meer scherpte diepte effect zal hebben. Dit komt omdat de sensor groter is en daardoor is het effect ook meer merkbaar. Hieronder een voorbeeld van http://photographyqna.blogspot.com/. Links een foto gemaakt op f/2.8 op APS-C en rechts op fullframe. Het verschil is ongeveer 1.3 stops.
Groet,
Thijs
Beste Thijs Schouten,
Ik heb jou artikel gelezen over de cropfactor, ik ben zeker wijzer geworden. Echter heb ik een vraag. Over 4 weken ga ik naar Noorwegen op vakantie, hier wil ik het graag sterren gaan fotograferen maar ik ben nog een echte beginner. Ik heb de camera: Nikon D3500 op het oog. Op internet heb ik gevonden dat lens: Tokina 11-16mm F2.8 AT-X Pro DX II Nikon een goede lens is voor sterren te fotograferen.
Nu ik dit artikel lees, is de Nikon camera die ik op het oog heb een ASP-C camera. Hoe ik het nu begrijp moet ik dan rekening houden met een cropfactor van 1,5. Dit zou betekenen dat de 11-16 nu 13,2-24 zou worden. Mijn vraag is nu, of deze lens alsnog goed is of zou je mij een andere aanraden?
Graag hoor ik van jou!
Met vriendelijke groet,
Nanja Leijser
Hey Nanja,
Bedankt voor je bericht en wat gaaf dat je naar Noorwegen gaat. Dit land staat ook nog op mijn bucketlist. Je kan hier namelijk echt mooie foto’s maken! 🙂
Wbt je vraag. Het klopt dat je rekening moet houden met een cropfactor van 1,5x. Maar dit maakt de Tokina 11-16mm zeker niet minder geschikt. Met de cropfactor komt hij inderdaad op een 16,5-24mm lens maar dit is nog steeds een flinke groothoek. Je kan dus echt met gemakt landschappen en sterrenhemels vastleggen. Ik kan hem je dus aanraden. 🙂
Hopelijk heb je hier wat aan!
Groet,
Thijs