Wat betekent cropfactor?
Door: Thijs Schouten
Laatste update: 13 September 2023
Wat betekent cropfactor?
De term cropfactor wordt gebruikt om aan te geven wat het formaat van de sensor in een digitale camera is ten opzichte van een full frame sensor. En omdat ik over de cropfactor regelmatig vragen krijg, heb ik al mijn kennis verwoord in dit artikel. Zo leg ik uit wat het verschil is tussen cameraâs met een crop sensor en full frame sensor, maar ook wat de cropfactor doet met het brandpunt en diafragma van een lens. Heb je na het lezen van dit artikel toch nog vragen? Laat dan een reactie achter en ik kom er zo snel mogelijk bij je op terug. Tenslotte kan ik je aanraden om eens te kijken naar de top 10 best verkochte crop cameraâs en de top 10 best verkochte full frame cameraâs van dit moment.
Links: een Canon 800D met een crop sensor | Rechts: een Canon 5D mark IV met een full frame sensor
Wat doet de sensor in een digitale camera?
Bij een analoge fotocamera wordt het beeld werd vastgelegd op een negatief en bij een digitale cameraâs wordt hetzelfde beeld vastgelegd door middel van een sensor. Deze sensor zorgt ervoor dat licht omgezet wordt in beelden en hoe groter de sensor, des te meer beeld er wordt vastgelegd, des te meer licht er binnen komt (waardoor je in situaties met weinig licht ook fotoâs kan maken) en des te hoger de kwaliteit van het beeld. Wil je dus fotoâs maken van hoge kwaliteit? Kijk dan naar een digitale camera met een zo groot mogelijke sensor.
Type sensor per camerasoort:
Onderstaand overzicht laat de sensoren per camerasoort zien:
| Camerasoort: | Type Sensor: |
|---|---|
| Smartphonecamera's | Zeer kleine sensoren die 50x zo klein zijn als full frame sensoren |
| Compactcamera's | Diverse sensoren waaronder: Kleine sensoren (1/2.3″ sensor) Middelkleine sensoren (1″ sensor) Middelgrote sensoren (APS-C sensor) Beperkt aanbod Grote sensoren (Full Frame sensor) Zeer beperkt aanbod |
| Systeemcamera's | Diverse sensoren waaronder: Middelkleine sensoren (Micro-four-thirds sensor) Middelgrote sensoren (APS-C sensor) Grote sensoren (Full Frame sensor) |
| Spiegelreflexcamera's | Beschikken over: Middelgrote sensoren (APS-C sensor) Grote sensoren (Full Frame sensor) |
Het verschil tussen full frame cameraâs en crop sensor cameraâs
Digitale cameraâs zijn verkrijgbaar met verschillende sensoren. De grootste sensor die je in een digitale camera vindt is de zogenaamde fullframe sensor met een sensorformaat van 36 x 24 millimeter. Maar er zijn ook cameraâs met kleinere sensoren (ookwel small frame sensor) waardoor je rekening moet houden met de cropfactor. Wat de precieze verschillen zijn heb ik hieronder op een rijtje gezet.
De full frame sensor
De full frame sensor is de grootste sensor die je in een digitale camera kan vinden. Het formaat is even groot als een negatief (36 x 24 mm) en omdat dit formaat de basis vormt heb je bij een full frame camera niet te maken met een cropfactor.
De Canon EOS R met een full frame sensor
Voor en nadelen van een full frame sensor
✓ De beste foto kwaliteit
✓ Kleinere scherptediepte
✓ Groter dynamisch bereik
✓ Minder ruis bij hogere ISOâs
✗ Duurder
✗ Bij gebruik van goedkope lenzen vallen lensfouten eerder op
✗ Je kan enkel gebruik maken van full frame lenzen (Canon EF lenzen, Nikon FX lenzen, Sony E full frame lenzen)
Bekijk alle cameraâs met een full frame sensor
De crop sensor
De crop sensor (ook wel small frame sensor) is een kleinere afgeleide van de full frame sensor. Doordat de sensor kleiner is, is hij goedkoper om te maken waardoor de digitale cameraâs goedkoper zijn in aanschaf. Maar de kleinere sensor heeft ook effect op het brandpunt en diafragma van de lens. Hieronder leg ik hier meer over uit.
De Nikon D3500 met een APS-C sensor
Voor en nadelen van een crop sensor
✓ Goedkoper
✓ Minder last van lensfouten
✓ Het onderwerp wordt groter vastgelegd (ideaal voor bv vogelfotografie)
✓ Groot aanbod in lenzen (zowel lenzen voor full frame camera's als crop camera's)
✓ Over het algemeen lichtere cameraâs dus je loopt met minder kiloâs te sjouwen
✗ Eerder last van ruis
✗ Minder groot dynamisch bereik
✗ Grotere scherptediepte
Bekijk alle cameraâs met een crop sensor
De cropfactor per sensor
Wil je weten wat voor cropfactor jouw camera heeft? Gebruik dan onderstaand overzicht om de factor van jouw camera op te zoeken.
Overzicht met de meest gebruikte cropfactoren
| Sensor: | Cropfactor: |
|---|---|
| Full-frame (35mm) | 1x |
| APS-C (Nikon spiegelreflexcamera en Sony spiegelreflexcamera) | 1,5x |
| APS-C (Canon spiegelreflexcamera) | 1,6x |
| Micro Four Thirds / 4/3 (Olympus systeemcamera en Panasonic systeemcamera) | 1,9x |
| Nikon CX (Nikon systeemcamera) | 2,7x |
Een voorbeeld: Zelf heb ik een Canon EOS 7D mark II met een APS-C sensor. Deze sensor is 1,6x zo klein als een full frame sensor waardoor je bij het brandpunt en diafragma van de lenzen moet gaan rekenen met een cropfactor van 1,6x. Wat het effect is op mijn lenzen leg ik hieronder verder uit.
Het effect van de cropfactor op het brandpunt van je lens
Op een lens / objectief staat altijd het brandpunt vermeld. Bijvoorbeeld 70-200mm, dit is het bereik van het beeld dat de lens kan vastleggen. Dit bereik is vastgesteld op basis van een camera met een full frame sensor waardoor je bij het gebruik van een kleinere sensor rekening moet houden met een cropfactor. Dit betekend dat je 70-200mm op een camera met een kleinere sensor geen 70-200mm is maar juist een factor daarvan. Onderstaand voorbeeld laat zien wat het effect op je beeld is.
Cropfactor Canon 800D
Rekenvoorbeeld 1: een 70-200mm lens op een Canon APS-C camera
Plaats je een Canon 70-200mm op een Canon APS-C camera, zoals de Canon EOS 800D, dan moet je rekening houden met een cropfactor van 1,6x. De 70-200mm wordt dan dus een 112-320mm. Dit is ideaal voor bijvoorbeeld natuurfotografen omdat je je beeld dichterbij kan halen.
De Canon 70-200mm f/2.8 lens
Cropfactor Nikon D5300
Rekenvoorbeeld 2: een 35mm lens op een Nikon APS-C camera
Plaats je een Nikon 35mm op een Nikon APS-C camera, zoals de Nikon D5300, dan moet je rekening houden met een cropfactor van 1,5x. De 35mm wordt dan dus een 52,5mm. Om deze reden kan je voor een Nikon APS-C spiegelreflexcamera beter een Nikon 35mm f/1.8 lens kopen dan de Nikon 50mm f/1.8. De 50mm wordt namelijk een 75mm lens waardoor je veel verder van je onderwerp moet gaan staan wil je deze goed op beeld krijgen.
De Nikon 35mm f/1.8 lens
De cropfactor in beeld
Onderstaande afbeelding laat het visuele verschil zien tussen de verschillende sensoren zien. Bij het gebruik van een full frame sensor (factor 1x) hebben we het grootste beeld. Naar mate de sensor kleiner wordt valt er meer beeld op de sensor en krijgen we te maken met de zogenaamde cropfactor.
Het effect van de cropfact weergegeven in een foto
Cropfactor calculator
Wil je eenvoudig berekenen wat het brandpunt van jouw lens wordt op jouw camera? Gebruik dan onderstaande crop factor calculator.
Het effect van de cropfactor op het diafragma van je lens
Op een lens / objectief staat naast het brandpunt ook het diafragma (de lichtsterkte van de lens) vermeld. Een kleinere crop sensor heeft ook hier effect op. Zo moet je, om dezelfde scherptediepte te krijgen als bij een full frame camera, het diafragma delen door de crop factor van jouw camera. Dit betekend dat een f/1.8 lens op een crop camera hetzelfde scherptediepte effect heeft als een f/2.8 lens op een full frame camera. Wil je dus hetzelfde scherptediepte bereik als dat je krijgt met een full frame camera? Dan zal je lichtsterkere (duurdere) lenzen moeten aanschaffen.
Een foto gemaakt op een full frame camera met diafragma f/4. Bij een crop camera zou het driafragma f/2.5 gebruikt moeten worden om hetzelfde effect te realiseren.
Afsluiting
â¨Dit was mijn gehele uitleg omtrent crop sensoren en full frame sensoren. Ik hoop dat je er iets aan hebt gehad en dat je verder bent gekomen in je zoektocht. Kom je er nog niet helemaal uit? Laat een berichtje achter en ik denk met je mee! Verder kan ik je ook aanraden om eens te kijken naar een van de vele artikelen die ik inmiddels heb geschreven. Ook kan je eens een kijkje nemen bij de keuzehulp van Coolblue of van CameraNu. Tenslotte wens ik je heel veel fotoplezier!
Volg jij mij al op Instagram?
Beste Thijs, dank voor uitgebreide uitleg. Ik heb een 70d en wil graag de volgende stap maken. Nu zit ik te denken aan de R8. Met adapter. Maar ook in de adapters zit weer veel prijsverschil in. En zijn mijn lenzen dan nog wel te gebruiken. Ik heb de Sigma 50mm 1:1.4, Canon macro100mm 1:2.8, Canon 18-135EFS en de groothoek 10-22 EFS. Naast een nieuwe body ben ik er nog niet. De R6 kan meer maar die prijs wil ik niet uitgeven aan een body. Ik fotografeer landschappen, icm, macro, en natuur. Hoop dat je mij verder kan helpen, Alvast dank, Jantje
Beste Jantje,
Dank voor je bericht!
De R8 (of de R6) is zeker een goede upgrade vanaf de 70D. Zo heb je een fullframe sensor en meer snelheid. Daarnaast kan je middels de standaard Canon mount adapter al deze lenzen gewoon gebruiken. Er zijn ook duurdere met meer opties, maar ik denk niet dat je die per se nodig hebt (lees hier mijn uitgebreide artikel over lensadapters met meer uitleg over de verschillen). Het enige waar je wel op moet letten is dat de EF-s 18-135mm en de EF-s 10-22 gemaakt zijn voor cropcamera’s. Zal je deze middels een adapter op je nieuwe fullframe camera zetten, dan heb je niet de beschikking over het hele beeld. Er zal een factor van 1.6x van het beeld afvallen. Geen ramp, maar wel goed om te weten.
Wbt de camera’s: de Canon EOS R6 (mark I of II) zijn uiteraard geweldige keuzes. Maar als je niet alle features, zoals een dubbele kaartslot, nodig hebt dan is de Canon EOS R8 echt een hele goede keuze. Voor landschappen, macro en natuur (vogels), kan je met deze camera zeker goed uit de voeten. Helemaal icm met de lenzen die je al hebt. Wel zou ik alleen kijken naar een vervanging voor je huidige 18-135mm. Kijk dan bv eens naar de Canon EOS R8 + 24-50mm lens. Dit is een mooie compacte lens voor allround werk (van landschap tot portretten). En wil je meer over de camera weten? Lees dan mijn Canon EOS R8 review.
Hopelijk heb je hier wat aan! đ
Groet,
Thijs
Beste Thijs, bedankt voor je mooie uitleg. ÃÊn vraagje nog mbt de cropfactor, bv van de Sony RX10-IV (die we overwegen aan te schaffen). Wordt bij inzoomen de hele sensor belicht, maar met minder onderwerp, of wordt slechts een gedeelte van de sensor belicht, met het hele onderwerp. In het eerste geval hebben we maximale scherpte van een kleiner deel, in het tweede geval minder scherpte, maar meer onderwerp….
Alvast bedankt voor je reactie!
Hans en Marleen
Beste Hans en Marleen,
Dank voor jullie bericht!
Wbt de cropfactor, zover ik weet blijf je het hele beeld gebruiken bij het inzoomen. Oftewel, je hebt geen last van een crop en maakt gebruik van de maximale resolutie van de sensor. Wel zal het diafragma aangepast worden, maar dat is altijd bij zoomlenzen met een variabel bereik. De lens zal in dit geval van f/2.4 naar f/4 gaan waardoor je wel wat minder scherpte diepte krijgt.
Beantwoord dit jullie vraag?
Groeten
Thijs
Beste Thijs,
Dank je wel voor al je artikelen. Ik vraag me af of de cropfactor ook effect heeft op de kwaliteit van afdrukken? Ik mis nog steeds een bepaalde helderheid en echtheid in afdrukken van digitale fotografie die analoge fotografie wel had. Nou vond ik vroeger matte afdrukken ook echter en meer diepte geven dan glansafdrukken, maar nu zit er bij de meeste foto’s een soort van flets- platheid in. Ik ben bij de introductie van digitale fotografie afgehaakt en ben nu twee jaar geleden weer begonnen met wat fotograferen. Heb een canon 250D met twee vaste brandpunt lenzen. Kan een fullframe dit oplossen? Alvast bedankt, Karin Stronkhorst
Beste Karin,
Dank voor je bericht!
Het klopt, de cropfactor heeft uiteindelijk ook effect op je afdrukken. Dit heeft vooral te maken met het diafragma / de onscherpte die je in een foto kan leggen. Bij een fullframe camera (of analoge camera met 35mm film) heeft het diafragma meer effect. Als je op een fullframe camera op f/2.8 schiet heeft dit veel meer effect. Zet je dezelfde lens op een cropcamera, dan zal het diafragma op f/2.8 op deze cropcamera vergelijkbaar zijn als f/4 (om en nabij) op een fullframe camera. Puur doordat de sensor van de fullframe camera groter is en de lens dichter op de sensor zit. Mocht je dus de overstap maken naar een fullframe camera, dan zal je dit zeker terug zien in je afdrukken. đ
Beantwoord dit je vraag?
Groet
Thijs
Dank je wel voor het heldere antwoord. Ga ik toch maar de stap naar een full frame maken.
Graag gedaan Karin!