Tilt shift lenzen
Laatste update: 7 februari 2023
Fotograferen met een tilt shift lens
Tilt shift lenzen zijn specialistische lenzen die veelal gebruikt worden voor architectuur- portret- en landschapsfotografie. De lenzen kenmerken zich doordat de lenselementen aangepast kunnen worden. Hierdoor kan er goed gespeeld worden met scherpte diepte, maar ook kan het perspectief aangepast worden zodat lijnen echt recht worden. Hoe je met een tilt shift lens kan fotograferen en hoe ze precies werken, leg ik in dit artikel uit. Ik onderbouw mijn uitleg met voorbeeldfoto’s die ik gemaakt heb met de Samyang 24mm tilt shift lens. Op deze manier hoop ik uit te kunnen leggen wat er allemaal met tilt shift fotografie gedaan kan worden. Mocht mijn uitleg niet helemaal duidelijk zijn, of heb je vragen? Laat dan onder het artikel een bericht achter. Ik denk dan graag met je mee. Daarnaast kan ik je ook aanraden om eens te kijken naar de best verkochte tilt shift lenzen van 2023.
Opbouw uitleg
Dit artikel is uit de volgende onderdelen opgebouwd:
1. Wat is een tilt shift lens?
2. Hoe gebruik je een tilt shift lens
3. Shiften met een tilt shift lens
3a. Het perspectief aanpassen
3b. Het creëren van een perfecte panorama foto
4. Tilten met een tilt shift lens
4a. Het creëren van een miniatuur effect
4b. Het vergroten van het scherpte-diepte bereik
5. Hoe gebruik je een tilt shift lens
5a. Scherpstellen met een tilt shift lens
5b. Gebruik van diafragma
5c. Optimaliseren van rechte lijnen
6. De beste tilt shift lenzen van 2023
6a. Canon tilt shift lenzen
6b. Nikon tilt shift lenzen
6c. Samyang tilt shift lenzen
6c. Laowa tilt shift lenzen
7. Afsluiting
1. Wat is een tilt shift lens?
Een tilt shift lens is een gespecialiseerde lens waarbij de lenselementen aangepast kunnen worden door middel van draaiknoppen. Dit geeft de gebruiker de mogelijkheid om het perspectief van een foto aan te passen. De lenselementen kunnen op twee manieren worden aangepast. De eerste is de zogenaamde shift functie waarmee de lens tussen 10mm en 12mm omhoog of omlaag verplaatst kan worden. Dit geeft je de mogelijkheid om het onderwerp beter in beeld te krijgen, zonder dat je de lens hoeft te kantelen. Zou je het objectief kantelen, dan pas je het perspectief van je foto aan (lijnen worden schuin) en dit is juist niet wat je wilt. Hoe het shiften precies werkt leg ik uit in de paragraaf shiften.
De tweede mogelijkheid is de zogenaamde tilt functie. Dit geeft je de mogelijkheid om het objectief 6 tot 8,5 graden naar boven of beneden te kantelen waardoor de scherpte diepte op een andere plek in je foto komt. Hierdoor kan je bijvoorbeeld een miniatuur landschap nabootsen. Hoe dit werkt leg ik uit in de paragraaf tilten.
Verder beschikken tilt shift lenzen ook knoppen waarmee je et objectief 90 graden kan draaien. Hierdoor kan je ook van links naar rechts tilten of shiften. Dit is handig voor als je de camera in de portretstand hebt staan, wanneer je een verticale panorama wilt maken of wanneer je de scherpte creatief (bv schuin) in je beeld wilt krijgen.
Ook is het goed om te weten dat tilt shift lenzen geen autofocusmotoren hebben. Doordat de lenselementen aangepast kunnen worden is er geen mogelijkheid om elektronica in te bouwen en daardoor ook geen autofocusmotor. Je zal dus handmatig moeten scherpstellen.
2. Hoe gebruik je een tilt shift lens?
Tilt shift lenzen gebruik je op verschillende manieren. Vooral bij architectuurfotografie en landschapsfotografie worden tilt-shift lenzen veel gebruikt, maar ook voor portretfotografie is een tilt shift lens een interessante optie. Hieronder ga ik dieper in op de tilt en shift functionaliteit van deze lens. Dit verduidelijkt ook hoe je een tilt shift lens kan gebruiken.
3. Shiften met een tilt shift lens
De shift functie van een tilt shift lens geeft je de mogelijkheid om de lenselementen te verschuiven.
Afhankelijk van het merk en model kan je de tilt shift lens tussen de 8mm en 12 mm verschuiven (omlaag of omhoog). Door het objectief te shiften kan het volgende worden gedaan:
1. Het perspectief aanpassen
2. Het creëren van een perfecte panorama foto
3a. Het perspectief aanpassen
Als je wel eens een hoog gebouw van dichtbij hebt gefotografeerd, dan ben je vast bekend met het het probleem dat je camera schuin moet houden om het gebouw in zijn geheel op de foto te krijgen. Het gevolg op je foto is dat het lijkt alsof het gebouw achterover leunt. Om dit tegen te gaan kan je met een normale lens drie dingen doen:
1. Je kan een hoger gelegen plek zoeken zodat je de camera niet meer schuin hoeft te houden.
2. Je kan verder van je onderwerp af gaan staan
3. Je kan de foto flink nabewerken in photoshop.
Met een tilt-shift lens kan je de shift functie gebruiken om ervoor te zorgen dat je gebouw recht op de foto komt. Dit werkt als volgt:
1. Je stelt je camera waterpas op. Zie onderstaande foto van een normale lens (schuin) vs de tilt shift lens (waterpas).
2. Je shift het lens element omhoog totdat het onderwerp volledig in beeld is (zie onderstaande foto).
Je stelt scherp (tip: gebruik live view en zoom in) en maakt de foto. Het eindresultaat is een gebouw dat niet langer achterover leunt. Hieronder zie je een foto van een huis dat ik zowel met een standaardlens (rechterbeeld) als een tiltshift lens (linkerbeeld) heb gemaakt.
3b. Het creëren van een perfecte panorama foto
Het maken van een panorama foto kan op diverse manieren. Over het alleen werkt het allemaal hetzelfde, je maakt meerdere foto’s en plakt deze aan elkaar tot 1 grote foto. Het grootste probleem bij het maken van panorama foto’s is vervolging. Doordat je diverse foto’s maakt en iedere keer een andere beeldhoek ten opzichte van je onderwerp hebt, klopt je panorama foto nooit 100%. Wil je het goed doen, dan heb je of een speciale panorama kop nodig, of een tilt shift lens.
Met een tilt-shift lens kan je de shift functie gebruiken om een perfecte panorama te maken. Dit kan zowel een horizontale als verticale panorama zijn. Hoe je een horizontale panorama met een tilt shift objectief maakt leg ik hieronder uit:
1. Stel je camera waterpas op en kantel de tilt shift lens zodat je van links naar rechts kan shiften. We gaan namelijk 2 tot 3 foto’s maken over het totale horizontale shift bereik van de lens.
2. Bepaal het gebied waarvan je een panorama foto wilt maken.
3. Shift de lens zo ver mogelijk naar links en zorg ervoor dat je het linkerdeel van je panorama in beeld hebt.
4. Maak de eerste foto
5. Shift je lens naar rechts en maak de tweede foto. Zorg ervoor dat je een overlap van 30% hebt met je vorige beeld (anders kan de computer hem niet aan elkaar plakken).
6. Indien nodig shift je lens nog meer naar rechts, zorg weer voor 30% overlap, en maak een derde foto.
De foto hieronder laat zien hoe ik een panorama foto heb gemaakt met een Samyang 24mm tilt shift lens van een landschap in de Soesterduinen.
Vervolgens plak je in de computer de drie foto’s aan elkaar. Dit kan bijvoorbeeld met photoshop of met autostitch. In mijn artikel panorama fotografie leg ik hier meer over uit. Uiteindelijk heb je een perfecte panorama foto zonder enige vervormingen. Zie onderstaand voorbeeld.
4. Tilten met een tilt shift lens
De tilt functie van een tilt shift lens geeft je de mogelijkheid om de lenselementen te kantelen. Hierdoor pas je het scherpte diepte bereik aan waardoor creatieve vormen van fotografie ontstaat. Dit geeft je als fotograaf de volgende mogelijkheden:
1. Het creëren van een miniatuur effect
2. Het vergroten van het scherpte-diepte bereik
4a. Het creëren van een miniatuur effect
Het creëren van een miniatuur effect is een van de meest bekende effecten die je kan creëren met een tilt shift lens. Wat je doet is namelijk het volgende. Je houdt je camera recht naar voren, maar tilt de lenselementen in een horizontale lijn naar boven of onderen. Hierdoor wordt het scherpte diepte veld verplaatst en krijg je het miniatuur effect. Waar je wel op moet letten is dat je een wat hogere locatie zoekt. Het is anders niet makkelijk om dit effect te creëren. Zelf heb ik onderstaande foto gemaakt vanuit het Van der Valk hotel in Amersfoort. Ik mocht vanaf de bovenste verdieping een foto maken van de snelweg met dit als resultaat.
Gratis tilt shift software
Heb je geen tilt shift lens? Dan kan je alsnog het tilt shift effect creëren. Er zijn namelijk gratis programma’s om tilt shift foto’s te maken. Een van de bekendste programma’s is www.tiltshiftmaker.com. Via deze website kan je zelf een foto uploaden waarna de website er een tilt shift foto van maakt. Onderstaand een voorbeeld. De eerste foto is een onbewerkte foto, de tweede foto is bewerkt in tilt shift maker.
Onbewerkte foto
Bewerkte foto met tiltshiftmaker
4b. Het vergroten van het scherpte-diepte bereik
De tilt functie van een tilt shift lens wordt door veel fotografen ook gebruikt om een scherpte diepte bereik te vergroten. Bij een normale lens zal je met f-waardes moeten spelen als je het bereik van scherpte-diepte wilt vergroten. Je fotografeert dan bijvoorbeeld niet op f/3.5, maar op f/11. Het nadeel hiervan is dat de gehele foto scherper wordt en dat je de scherpte diepte lijn niet kan bepalen. De scherpte diepte lijn loopt namelijk gelijk aan je sensor, lees van voren naar achteren. Hoe groter het bereik, des te meer er scherp wordt op de voorgrond of de achtergrond.
Bij een tilt shift lens kan je hier echter anders mee om gaan. Omdat je het lens element kan kantelen, kan je de scherpte diepte lijn ook diagonaal verplaatsen. Dit geeft je als fotograaf de mogelijkheid om zowel een deel van je voorgrond, als je achtergrond, onscherp te maken. En dit zonder dat de rest van de foto hierdoor beïnvloedt wordt en zonder dat jij je diafragma hoeft aan te passen.
Het vergroten van het scherpte diepte bereik wordt voornamelijk toegepast bij portretfotografie en productfotografie. Je kan er namelijk voor zorgen dat je de scherpte diepte zo loopt, dat twee onderwerpen die diagonaal achter elkaar staan, toch beide scherp op de foto staan. En dit met een groot diafragma (zoals F/3.5) waardoor de rest van de foto mooi onscherp is. Onderstaande foto is een voorbeeld dat ik zelf heb gemaakt. De scherpte ligt op haar gezicht ligt, maar de onder- en bovenkant zijn onscherp waardoor je als kijker naar het onderwerp wordt getrokken.
5. Hoe gebruik je een tilt shift lens
Zoals eerder genoemd is een tilt shift lens een specialistisch objectief. Maar hoe gebruik je nou een tilt shift lens? Hieronder ga ik wat dieper in op het scherpstellen, gebruik van diafragma en het optimaliseren van rechte lijnen.
5a. Scherpstellen met een tilt shift lens
In een tilt shift lens zit geen autofocus motor. Deze is er namelijk uitgehaald zodat je als gebruiker de lenselementen kan tilten en shiften. Door het gebrek aan een autofocus motor zal je dus zelf handmatig moeten scherp stellen. Om scherpe beelden te krijgen werk ik zelf als volgt:
1. Werk altijd vanaf een statief
2. Zet je camera in de live view stand
3. Bepaal je onderwerp en kader je beeld af
4. Zoom vervolgens in tot 100% op je scherm en stel scherp
5. Maak de foto
6. Evalueer je foto en zoom goed in om te kijken of de foto echt scherp is
5b. Gebruik van diafragma
Waar je met een autofocus lens het diafragma instelt via je camera, stel je het diafragma van een tilt shift in via een diafragmaring (verschilt per tilt shift lens). Een diafragmaring is niets minder dan een ring die je kan draaien waarna het diafragma op een bepaalde f-waarde wordt ingesteld. Misschien heb je het wel eens eerder gezien, ouderwetse werkte namelijk ook met dit principe.
5c. Optimaliseren van rechte lijnen
Een tilt shift lens zorgt er voor dat je gebouwen volledig recht op de foto kan zetten. Het is alleen wel van groot belang dat je camera volledig waterpas staat als je de foto maakt. Anders heb je nog steeds kans op vertekeningen. Door het gebruik van een waterpas zet je je camera eenvoudig waterpas. Sommige camera’s hebben een ingebouwde waterpas, maar er zijn ook statieven die een waterpas hebben. Een andere goedkope oplossing is de aanschaf van een hotshoe waterpas. Dit is een kleine waterpas die je op de plek van je flitser monteert. Door dit te gebruiken weet je zeker dat jouw camera goed staat.
6. De beste tilt shift lenzen van 2023
Er zijn vier merken die tilt shift lenzen produceren. Het betreft Canon, Nikon, Samyang en Loawa. Iedere fabrikant gebruikt zijn eigen afkortingen om aan te geven dat het een tilt-shift lens betreft. Zo gebruikt Canon de afkorting TS-E, Nikon de afkorting PC-E, zet Samyang de volledige benaming ‘Tilt/shift’ op de lens en gebruikt Laowa de term ‘shift' op de lens. Hieronder zal ik toelichten welke modellen er per merk beschikbaar zijn.
6a. Canon tilt shift lenzen
Canon heeft een vijftal tilt-shift lenzen te koop. De lenzen variëren in bereik (het aantal millimeters) en lichtsterkte (f-waarden). Iedere lens is gespecialiseerd in een tak van fotografie. Welke Canon tilt shift lens het beste bij jou past leg ik hieronder uit.
1. Canon TS-E 17mm f/4.0L tilt shift lens
De Canon TS-E 17mm f/4.0L bij CameraNu
De Canon TS-E 17mm f/4.0L bij Kamera-Express
2. Canon TS-E 24mm f/3.5L II tilt shift lens
De Canon TS-E 24mm f/3.5L II bij CameraNu
De Canon TS-E 24mm f/3.5L II bij Kamera-Express
3. Canon TS-E 50mm f/2.8L Macro tilt shift lens
De Canon TS-E 50mm f/2.8L Macro bij CameraNu
De Canon TS-E 50mm f/2.8L Macro bij Kamera-Express
4. Canon TS-E 90mm f/2.8L Macro tilt shift lens
De Canon TS-E 90mm f/2.8L Macro bij CameraNu
De Canon TS-E 90mm f/2.8L Macro bij Kamera-Express
5. Canon TS-E 135mm f/4.0L Macro tilt shift lens
De Canon TS-E 135mm f/4.0L Macro bij CameraNu
De Canon TS-E 135mm f/4.0L Macro bij Kamera-Express
6b. Nikon tilt shift lenzen
Nikon heeft net zoals Canon een viertal tilt-shift lenzen in zijn assortiment. Welke Nikon tilt shift lens het beste bij jouw tak van fotografie past leg ik hieronder uit.
1. Nikon PC-E 19mm f/4.0E ED tilt shift lens
De Nikon PC-E 19mm f/4.0E ED bij CameraNu
De Nikon PC-E 19mm f/4.0E ED bij Kamera-Express
2. Nikon PC-E 24mm f/3.5D ED tilt shift lens
De Nikon PC-E 24mm f/3.5D ED bij CameraNu
De Nikon PC-E 24mm f/3.5D ED bij Kamera-Express
3. Nikon PC-E 45mm f/2.8D ED Micro tilt shift lens
De Nikon PC-E 45mm f/2.8D ED Micro bij CameraNu
De Nikon PC-E 45mm f/2.8D ED Micro bij Kamera-Express
4. Nikon PC-E 85mm f/2.8D Micro tilt shift lens
De Nikon PC-E 85mm f/2.8D Micro bij Kamera-Express
6c. Samyang tilt shift lenzen
Samyang op moment van schrijven slechts één tilt shift lens op de markt. Het betreft een 24mm lens die wel voor meerdere camera's (Canon EOS, Nikon F, Sony E, etc) geproduceerd wordt.
1. Samyang 24mm f/3.5 ED AS UMC tilt shift lens
De Samyang 24mm f/3.5 ED AS UMC bij CameraNu
De Samyang 24mm f/3.5 ED AS UMC bij Kamera-Express
6d. Laowa tilt shift lenzen
Laowa op moment van schrijven slechts één tilt shift lens op de markt. Het betreft een 15mm lens die wel voor meerdere camera's (Canon EF, Canon RF, Nikon F, Nikon Z, Sony FE en L-mount) geproduceerd wordt. Op moment van schrijven heeft deze lens de grootste beeldhoek voor fullframe camera's wat de lens zeer uitzonderlijk maakt! De lens heeft om deze reden een EISA én TIPA award gewonnen voor beste speciale lens.
1. Laowa 15mm f/4.5 Zero-D tilt shift lens
De Laowa 15mm f/4.5 Zero-D bij CameraNu
De Laowa 15mm f/4.5 Zero-D bij Kamera-Express
7. Afsluitend
Dit was mijn gehele uitleg omtrent tilt shift lenzen. Mocht het nou toch nog niet helemaal duidelijk zijn of mocht je nog vragen hebben, laat dan hieronder een berichtje achter. Ik kom er dan zo snel mogelijk bij je op terug. Tenslotte wens ik je veel plezier met het maken van foto’s met een tilt shift lens.
Camera winkels die tilt shift lenzen verkopen
Wil je een Tilt shift lens kopen? Neem dan eens een kijkje bij een van onderstaande camera winkels of bekijk de best verkochte tilt shift lenzen.
Nederlandse camera winkels:
Coolblue.nl
Kamera-express.nl
CameraNu
Cameraland
is nog een verborgen functie die nikon heeft bij canon weet ik het niet
Hi Danny,
Dank voor je bericht. Het is alleen geen verborgen functie, maar een functie die specifieke lenzen hebben. 🙂
Er zijn ook camera’s die het softwarematig nabootsen, maar dat is toch wel anders dan werken met een tiltshift lens.
Groet
Thijs
Ik wil voor een afstudeerproject architectuur in de binnenstad van Dordrecht fotograferen (vele oude panden en hier zijn smalle straten / mensen / auto’s), ik heb een Canon 750D, welke Tilt Shift lens adviseer je mij (ik heb geen groot budget)?
Beste Ingrid,
Bedankt voor je bericht!
Als ik jou was zou ik eens kijken naar de Samyang 24mm voor Canon. Deze lens kost nu zo’n 600 euro en hiermee heb je echt het meest waar voor je geld (een Canon kost al snel 1500-2000 euro, en ook de 2e hands versies zijn ruim 1000 euro).
Hopelijk heb je hier wat aan! 🙂
Groet,
Thijs
Super bedankt voor het snelle advies!
Graag gedaan!
Hallo Thijs. Eerst wil ik je complimenteren met betrekking tot je artikel. Ik had reeds veel gelezen over deze lens, maar de wijze waar op jij het beschrijft maakt het voor mij heel duidelijk.
Nu wil ik deze lens aanschaffen vanwege mijn werk (veel interieur fotografie in woonhuizen) en met een groothoeklens krijg ik snel de bekende vertekeningen zoals een gebogen muur en dergelijke. Met software is veel te corrigeren, maar liever doe ik het direct met de lens. Ik maak de foto’s zowel met een Nikon D850 als een Canon 1 DX mark ii. Heb jij wellicht een mening over welke camera in combinatie met een tilt schift lens de beste resultaten geven kan?
Hoor graag van je en alvast bedankt voor de moeite.
Robert
Hey Robert,
Bedankt voor je bericht en compliment! Leuk om te horen dat je er wat aan hebt gehad. 🙂
Qua advies. Als ik jou was zou ik kijken naar de Canon TS-E 17mm f/4. Zelf heb ik deze lens een tijd mogen testen en hij echt super scherp van hoek tot hoek en geeft zeer weinig vertekeningen. Mede fotograaf Nando Harmsen heeft hier ook een hele review over geschreven en deze review is zeker de moeite om even te checken. 🙂
Hopelijk heb je hier wat aan!
Greets
Thijs
ps. Canon heeft een cashback actie waar ook deze tse17mm in zit. Scheelt je weer 100 euro mocht dit wat voor je zijn. 😉
Hallo Thijs. Dank je wel. Hier kan ik wat mee.
Groeten,
Robert
Graag gedaan!